De weg Naar, In de kliniek en Vanaf Het Nederlands Astma centrum Davos
De weg Naar…
Terwijl ik dit schrijf ligt het boek dat ik mee nam naar het NAD naast me. ‘Acceptable losses’ van Irwin Shaw, ‘aanvaardbare verliezen’…ik ben me ervan bewust dat de meeste patiënten met astma en vele andere ziektes hiermee te maken krijgen. Of je verlies door een aandoening kunt accepteren ligt aan jouw persoonlijke situatie.
Door veel met mede patiënten te praten, en vooral te luisteren, kom ik erachter dat er vele soorten verlies zijn. Een baan, die jouw gehele leven beheerst kun je niet meer doen, samen met de partner of kinderen volop in het leven staan wordt een uitdaging, de activiteiten die je graag deed behoren tot het verleden, een groot deel van je sociale leven is niet meer haalbaar , gesprekken zijn niet goed mogelijk, bepaald voedsel en geuren en planten en kruiden om je heen zijn ondraaglijk, en…. voorheen schijnbaar, simpele dingen zoals een wandeling of boodschappen doen behoren op den duur tot het verleden. Dit kan overheersend zijn. Maar het beste kun je leren hoe hiermee om te gaan. Verzet put je uit en brengt je niet verder. En dat is het belangrijkste dat ik bij het NAD heb geleerd; aanvaarden en aanpassen.
De aanloop van mijn reis is lang geweest, bijna 6 jaren. Eraan vooraf ging een diepe innerlijke én lichamelijke strijd schuil. Vanaf mijn kinderjaren was ik vaak ziek, longontsteking, bronchitis, de smaak van de penicilline ‘Acipen’ kan ik nog altijd naar voren halen. Ik denk dat ik talloze kuren heb gehad en de zoete sinaasappelsmaak van dit medicijn is wat mij het meeste bij bleef. In mijn tienerjaren kreeg ik, na het overlijden van mijn vader, te maken met heftige keelontstekingen, ik sliep nachten rechtop omdat ik niet kon slikken en het vreselijk benauwd had. Maar een bewustzijn dat ik van kinds af aan reeds astma had is er nooit geweest. Dus ging ik door met alles. Ook als het niet meer goed ging.
Ik hoestte inmiddels zo erg dat ik mij soms vast moest houden aan een boom bij het uitlaten van de hond. Vervelende bijkomstigheid was ook de urine incontinentie. Oh wat schaamde ik mij. Als ik op weg ging om de kinderen uit school te halen kon ik meestal bij het eerste bruggetje alweer rechtsomkeert maken als ik hoestte, en snel naar huis om mezelf te verschonen. Ik vroeg om een oplossing maar de huisarts zei dat ik ieder bandje kapot zou hoesten. Toch heb ik op een gegeven moment door gezet en door een gynaecologe een Tvt laten plaatsen. Een soort sinaasappelnetje waarbij mijn blaas werd opgetild. Tjonge wat een opluchting, nu was het ‘slechts’ de hoest waar ik mee kampte.
Jaren geleden kwam ik op de site van mijn zorgverzekeraar iets interessants tegen. Ik was er niet naar op zoek, naar geheel iets anders, en toch bleef ik even hangen. Longrevalidatie in Davos. Hooggebergte therapie. Foto’s van de bergen en de kliniek, sneeuw en zon. Dat leek op iets exclusiefs, een elite kliniek. Met de gedachte: ‘dat is buiten mijn bereik’ klikte ik op de link. Met verbazing las ik over de therapie en over het feit dat, in bepaalde gevallen, bij zeer ernstig astma, er een mogelijkheid was om via de eigen longarts aangemeld te worden. Vergoeding via de zorgverzekering. Ik kon het niet geloven, er was een escape’ mogelijk, een hulptraject. Een behandeling die de astma onder controle zou sturen, in de schone lucht, hoog in de bergen wachtte er een plek op mij waar ik geholpen kon worden, waar ik niet meer hele nachten in de badkamer zou hoeven doorbrengen om maar niemand te wekken vanwege mijn hoest, waar ik niet meer eenzaam in paniek zou hoeven zijn tijdens een aanval. Mijn brein maakte een dansje in mijn hoofd. Het feit dat zo’n plek bestond maakte de alles overheersende benauwdheid even draaglijk.
Echter op dat moment in mijn leven was het geen kwestie van doen en vragen maar van uitstellen en wachten bijvoorbeeld tot mijn kinderen oud genoeg zouden zijn, wachten op het moment dat zij en ik het zouden verdragen om van elkaar gescheiden te kunnen zijn voor wekenlang. Ik moest het nog even volhouden. Dat ‘even’ werd 6 jaar.
De jaren die volgden waren dankzij mijn longarts, de vele antibiotica kuren en prednison stootkuren houdbaar. Mijn longarts had Davos op een zeer laag pitje gezet voor me.
Echt buiten de deur werken was geen optie meer. Dus ook op dat vlak word je wereld klein, sociaal gezien was er weinig mogelijk, ook dat werd kleiner, Ik ging niet graag naar vriendinnen of uit, ik hoestte teveel om een gesprek te volgen of aan te gaan. Vakantie was alleen mogelijk indien ik niet te ver hoefde te reizen én in een huisje kon verblijven waar mijn gezin geen last van het hoesten zou hebben en het gemakkelijk schoon te houden was.
Al die tijd hield ik mijzelf voor dat er veel ergere dingen gebeurden in de wereld en dat mijn probleem niet urgent genoeg was. Dat mensen in situaties zaten waar niet eens artsen of hulp aanwezig was. Mijn astma was iets waar ik omheen bouwde, het was privé. Als mensen buiten of bij school mij zagen en hoorden hoesten lachte ik het weg:’ja, beetje last van mijn luchtwegen’. ‘Oh toppie’ was vaak het antwoord. Feit was dat mijn lichaam en luchtwegen én longen verre van toppie waren, mijn longen gingen wegen als lood, lange wandelingen konden niet meer, zelfs een nacht goed slapen werd een onmogelijkheid.
Een artikel in de krant in 2019: ‘…Nederlands astma centrum in Zwitserland met sluiting bedreigd’…. Het bloed steeg naar mijn hoofd, oh jee, ik had té lang uitgesteld. Ik hield de berichtgeving hieromtrent goed in de gaten en het bleek uiteindelijk een doorstart te mogen maken. Ik was blij voor alle betrokkenen dat de aangepaste versie te doen bleek. In 2020 startte ik met de biological Mepoluzimab, hoopvol ging ik iedere 4 weken een injectie halen in het ziekenhuis. Het bracht mij niet de genezing waar ik op hoopte maar het heeft er wel voor gezorgd dat ik niet zoveel slijmproductie meer had in de nacht, iedere nieuwe toevoeging omarmde ik. Iedere mogelijkheid om meer energie te hebben voor mijn kinderen was belangrijk.
Januari 2021 overleed mijn moeder, niet door corona maar mede door de neven effecten van deze periode. Zij herbeleefde de oorlog zoals zij die in Rotterdam had meegemaakt. Avondklok, hamsteren, angst. Zij raakte in een delier waardoor ze iedere realiteitszin verloor. Zij is daar nooit meer goed uitgekomen maar zelfs op haar slechtste dagen zei ze, als ze mij hoorde hoesten, ‘ach meissie, je wordt toch niet ziek?’ Maar ik was al ziek, ik heb het haar nooit verteld.
De gehele covid periode ben ik zonder besmetting doorgekomen, wonder boven wonder met school-, en soms zonder schoolgaande kinderen. Angst overheerste, net als bij andere mensen..
2022: De longfunctie testen werden slechter en dus was het tijd voor een goed gesprek. Door verschillende omstandigheden was ik fysiek maar ook mentaal kapot. Mijn meedenkende longarts veerde van enthousiasme in zijn stoel achter het bureau. Natuurlijk kon hij mij aanmelden. Er zou een intake plaatsvinden bij het NAD kantoor in Bilthoven. In oktober van dat jaar was ik aan de beurt. Op de weg ernaar toe gierden de zenuwen door mijn lijf, alsof ik examen moest doen. Door de spanning reed ik, ondanks de navigatie, twee keer verkeerd. De intake verliep gemoedelijk, Lucie, de longverpleegkundige daar, stelde mijn dochter en mij op het gemak en een arts uit Davos was er via beeldbellen bij en ik beantwoordde zijn vragen. Diepe zucht….ik kwam in aanmerking.
Wat dan volgt is in eerste instantie wachten en dan papierwerk, kopie identiteitsbewijs, zorgverzekering etc. En weer wachten, er worden vele patiënten doorverwezen. Maar opeens is daar het verlossende woord, een datum. Voor mij was dit pas in het nieuwe jaar, het leek nog ‘de ver van mijn bed show’, maar oh jee wat ging dat snel. Davos: here I come!
De kliniek
De landing op Zurich airport verloopt soepel. Boven de wolken had ik de besneeuwde toppen van de Alpen reeds gezien maar het landschap nu is groen. Ik moet samen met de mensen van mijn ‘groepje’ blijven zitten tot iedereen het vliegtuig heeft verlaten. We zijn met z’n vieren én niet onbelangrijk…een goede begeleider, de vijfde patiënt komt met eigen vervoer.
Éenmaal in het personen busje en wanneer alle bagage ingeladen is zucht ik diep….ik begin aan een reis die moet gebeuren maar waarvan ik lang heb getwijfeld of ik dit kon.
Longrevalidatie in Davos, Zwitserland. De begeleidster stuurt behendig door de drukte op de weg rond Zürich. Daarna verandert het landschap in fases.
Fase 1 is de stad, de hoogbouw en de geluidswallen. Fase 2 wordt indrukwekkender. De bergen zijn nog niet hoog maar ze zijn er. De pijnbomen bedekt met een fijn laagje sneeuw, alsof ze bestrooid zijn met poedersuiker. Daarna door een paar tunnels en opeens omhoog. Fase 3 is prachtig, de ruwe rotswanden van de bergen, diepgrijs en statig stralen ze in de zon. Dit is zoals ik met Zwitserland had voorgesteld. De bomen zijn inmiddels helemaal wit. Het straalt rust uit en stilte…..In het busje is het allesbehalve stil, de radio staat aan, er wordt druk gepraat onder elkaar. Maar af en toe lukt het mij om me af te sluiten en de stilte te vinden….stilte waar ik al jaren naar verlang. Fase 4 is de laatste fase, we klimmen langzaam omhoog, door Davos, het lijkt generlei op een dorp, overal krioelen mensen met ski’s, het is er druk, heel druk, met winkels en hotels. Erdoorheen gaat het busje de weg op, omhoog naar de kliniek. We vallen stil zo nu en dan om van het uitzicht te genieten. De weg slingert naar de bomengrens, en daar opeens, wit en statig, het Zürcher Rehazentren, de grote revalidatie kliniek voor de Zwitsers waarvan een klein stukje Nederlands is.
Ik adem diep in tijdens het verlaten van de bus, hetgeen onmiddellijk resulteert in een hoestbui. Als in trance volg ik de begeleidsters. Later leer ik hen kennen als zeer betrokken, capabele maar ook humoristische vrouwen- en mannen, deskundige verpleegkundigen. Ik loop gedwee achter hen aan de kliniek binnen. Het is er groot en rumoerig. Het NAD, het Nederlands Astma centrum Davos bevindt zich op 2 gangen. Waarvan aan de rechterkant voornamelijk patiënten kamers. Mijn kamer, -en die van 1 van mijn mede reizigers, bevindt zich beneden. Op een bureau staat een dienblad klaar met soep en brood. De deur sluit en ik sta in een ruimte die ik voor de komende 8 weken ‘thuis’ mag noemen.
Wakker worden en naar buiten kijken heeft hier een geheel andere dimensie dan thuis. Hooggebergte therapie betekent dat je echt hoog op de Alpen bent. Vlakbij de bomengrens en daar voorbij. Ik open mijn deur naar het balkon. Het is nog vroeg en vannacht heb ik slecht geslapen, ik had het koud en moest voortdurend naar het toilet. Op het balkon is het fris maar tussen de wolken door, links achter de witte bergen probeert de zon er doorheen te piepen.
Tot 9 uur is de ontbijtzaal open, we besloten een app groep te maken gisteren en dat komt nu heel goed van pas om met elkaar een tijd af te spreken en te gaan ontbijten. Toch wat vertrouwder met elkaar als nieuwelingen. In ons patiënten groepje zaten 2 heren en 3 vrouwen, met beide dames had ik onmiddellijk een klik. De Zwitserse kliniek heeft de grote eetzaal maar staan wel gezamenlijk met ons bij het ontbijt buffet. Het is opschieten geblazen, half verdoofd doe ik wat de mensen voor mij doen: een yoghurt pakken, een croissant, wat jam en een kleine kan met koffie, voldoende voor 2 kopjes. Voorzichtig schuifelen we door naar de Nederlandse eetzaal, er zitten reeds andere patiënten die geïnteresseerd naar ons kijken maar niets tegen ons zeggen. Geïndoctrineerd nemen we plaats aan de enige nog vrije tafel en praten zachtjes met elkaar tijdens het ontbijt.
De anderen staan op om aan hun programma van die dag te beginnen. Wij zijn nog nieuw en hebben een intake programma deze week. Ik loop terug naar mijn kamer waar ik even alles tot me door probeer te laten dringen. ‘Klop’,….en binnen een seconde staat er een verpleegkundige voor me om e.e.a. met me door te nemen, waar ik bijvoorbeeld de röntgenfoto moet laten maken in het Zwitserse gedeelte en ook een longfunctie test moet laten afnemen. Of ik weet waar ik moet zijn? En het is ver lopen, heb ik een rolstoel nodig, misschien begeleiding? Ik vraag om het laatste want ben bang dat ik voorlopig niets kan vinden hier.
Later in mijn kamer loopt een arts binnen, opnieuw vragen beantwoorden gericht op de astma problematiek. De longverpleegkundige komt om de medicatie door te nemen die ik nu nog van thuis gebruik, het is even wennen…het gebrek aan privacy. ‘Klop…’ en dan staat men binnen. Ik probeer mezelf ervan te overtuigen dat het natuurlijk in een ziekenhuis hetzelfde gaat met het verschil dat ik hier niet acuut ben dus heb ik meer het ‘op reis’ gevoel.
Die avond heb ik gedoucht en zit op mijn bed mijn benen in te smeren als er weer een verpleegster binnen komt. Ik schrik en glijd half van mijn bed af, ik neem mezelf voor om beter te plannen wanneer ik wat en hoe doe.
De volgende ochtend krijgen we een rondleiding in het Zwitserse gedeelte van de kliniek. Nadien krijgen we gezamenlijk een lachbui omdat het zo veel is om te onthouden, ongetwijfeld zitten we weleens bij de verkeerde deur. En dan al die namen die we horen, we zijn ervan overtuigd deze nooit allemaal te kunnen onthouden. Ook maken we kennis met de verschillende disciplines, longverpleegkundigen, verplegend personeel, maatschappelijk werkster, psychologe en natuurlijk de arts, fysiotherapeuten, psycho motorisch therapeut, Deze laatste behoren tot de Nederlandse kliniek maar zullen wij gedeeltelijk zien in het Zwitserse gedeelte omdat daar o.a. gebruik gemaakt wordt van de gespecialiseerde ruimtes. Er staat een wandeling op ons programma en daar er op het mededelingen bord én in onze informatie gids te lezen is wat je allemaal mee moet nemen gaan wij gewapend met onze rugzakken gevuld met sneeuwijzers, water, noodmedicatie, handschoenen en enkelen met zuurstoftank op tijd naar de uitgang waar de beweegtherapeuten op ons wachten, wij zijn er klaar voor. Wederom krijgen wij gedrieën de slappe lach omdat deze wandeling het rondje voor de kliniek betrof. Dus was er helemaal geen overlevingspakket nodig geweest.
Deze eerste week mogen wij het terrein van de kliniek niet verlaten. Jaloers kijken we de groepjes na die zelfstandig naar het dorp mogen of alleen een wandeling maken. Inmiddels zijn de overige patiënten wat ontdooid en gaan er gesprekken over en weer. Óok nu hoor ik weer de woorden van de intake: ‘het is een afspiegeling van de samenleving hier’, wat zoveel zegt dat de één de ander meer ligt en andersom.
Het is ons 1e weekend, moe maar met vertrouwen gaan we deze in. We facetimen met onze partners en familie, slikken de tranen weg en besluiten in het restaurant even koffie te drinken. We zijn het erover eens dat dit een uitdaging wordt en dat we elkaar zullen steunen om eraan te beginnen. Vlakbij de ingang van de kliniek staan bankjes buiten en één ervan wordt ‘ons’ bankje, van daaruit kijken we uit over de bergen, af en toe tot de zon ondergaat, en we praten veel én lachen veel. Soms is het heftig om te horen waar een ander mee kampt.
Wat ik me wel realiseer is dat er veel over de ziekte gesproken wordt. Iets wat thuis niet echt kon omdat niemand mij begreep als ik zei dat ik als door een rietje ademhaalde, hier echter is het een algemeen gegeven. Wij met z’n drieën proberen mensen die voorbij lopen te analyseren, zo loopt er een, volgens ons, verdachte man over de parkeerplaats. Hij zigzagt en lijkt van auto naar auto te lopen. Oplettend kijken we deze ‘verdachte’ na. Hij zal toch geen auto willen stelen? Dan zien we hem de kliniek ingaan en beseffen dat hij ‘gewoon’ patiënt is, we gieren het uit.
De tweede week start door de wekelijkse afsprakenkaart te gaan volgen. Eerst ontbijten, dan terug op de kamer en de afspraken voor die dag fotograferen, opdat we zo kunnen zien onderweg hoe laat en waar we moeten zijn en ook tijdens ontmoetingen kunnen vergelijken of er workshops bijvoorbeeld zijn waar we met ons groepje samen komen.
Het is warm op onze berg, al snel blijkt dat ik merendeels veel te warme truien heb meegenomen, ik ging immers naar de sneeuw. Die ligt hier nog wel maar rondom ons gebouw is het toch wel erg groen. Maar nog steeds wonderschoon.
Lunchen hier is even wennen, waar andere patiënten smullen en heel tevreden zijn heb ik wat meer moeite met warm eten tussen de middag. Het restaurant is groot, onze afdeling klein en we staan gezamenlijk met de Zwitsers in de rij. Ik leer mezelf aan om eerst langs deze rij te lopen en te kijken wat er geserveerd wordt. De combinaties zijn me niet altijd duidelijk en geregeld ga ik zitten aan tafel met een bord vol met voedsel wat ik thuis nooit zo zou serveren. Na verloop van tijd word ik selectiever, stukje vis met groentes en altijd een lekker toetje na. De altijd beleefde koks doen hun best. Bij het avondeten is het helemaal wennen, meestal eindig ik met soep en brood, en heel soms wordt er iets warms geserveerd waar ik blij van word. De drukte bij het lopend buffet went langzaam. Net als het feit dat iedere maaltijd gezamenlijk is. Voor astma patiënten is praten al een vermoeiende bezigheid en dat doe je hier veel.
Het programma went ook, net als de afstand die er tussen mijn gezin en mij zit. Iedere 2 weken wisselt er een groep van 5 en merk ik ook dat er een andere dimensie ontstaat. Het personeel hier is erg hulpvaardig en buitengewoon lief. Alsof ze erop gescreend zijn. Ik merk dat ik mijn kamer ‘thuis’ ga noemen. Het wordt vertrouwd. Omdat dit zo’n individueel traject is met gezondheidsrisico’s vallen er nu en dan patiënten tijdelijk uit het programma. Er wordt bij hen eten in de kamer gebracht en ook is er voor hen een aangepast programma, sommigen worden zieker en zullen slechts af en toe zichtbaar zijn voor mij. Dat raakt me diep.
De wandelingen zijn op den duur beter vol te houden en ook de fitness gaat goed. Mijn uithoudingsvermogen stijgt.
Halverwege en vanaf Davos
De weken gaan snel voorbij, halverwege mijn opname komt mijn gezin een bezoek brengen. Zij zitten in een Gasthof in het nabij gelegen Frauenkirch in het dal waar ik vanuit hier naar kijk. Ik ben dolgelukkig om hen hier te ontvangen, reis met hen met de bus die onderaan de kliniek stopt door naar Sertig. Een prachtig wandel- en natuurgebied. Gezamenlijk wandelen we door de sneeuw, met een opblaasbare slee amuseert onze jongste zich kostelijk. We eten en drinken er wat, en gaan erna op weg met dezelfde bus naar Davos. Ik laat hen e.e.a. zien daar, zonder auto is het te groot om het eromheen te gaan.
Ik neem hen op zondag mee naar de Schatzalp, met het treintje omhoog. Thomas Mann schreef over deze plek zijn boek ‘de toverberg’, een roman die beschrijft hoe Hans op bezoek gaat bij zijn neef en aanvankelijk 3 weken zou blijven maar het uiteindelijk zeven jaren worden omdat hij gefascineerd raakt door de patiënten en het leven op de berg. Ik begrijp de hoofdrolspeler in dit boek wel, bij ons heeft ook iedere astma patiënt zijn eigen geschiedenis en ook ik vind alles fascinerend, de kliniek en iedereen die er werkt, alles en iedereen heeft een verhaal. Bij de oude kliniek echter ging het er niet zo gemoedelijk aan toe en was er geen hedendaagse medicatie. De oude kliniek is nu een hotel/ restaurant, we wandelen eromheen, het uitzicht is adembenemend, een contradictie voor astma patiënten.
Het is warm en tijdens de lunch kunnen we uitkijken op Davos en het dennenbos erboven. Ook al was het maar een weekend, ik ben blij dat mijn gezin ook beter begrijpt hoe het hier is en hoe het met mij gaat. De familie reist op maandag terug naar Nederland, en ik hervat mijn programma.
Mijn luchtwegen reageren goed op de hoogte en de nieuwe ‘puffers’ doen hun werk. Ik krijg hier een goede inhalatietechniek aangeleerd en ook kan ik de prednison afbouwen. Dat is beangstigend daar dit hetgeen is wat mij thuis juist op de been hield. Ik bewaakte mijn prednison met mijn leven. De workshops geven vele nieuwe inzichten en tjonge wat leer ik veel. Het is evident wat deze kliniek voor astma patiënten doet, alle disciplines doorloop ik, en ook mijn gehavende huid knapt op, iets wat ik in geen jaren bemerkt heb.
Ik doe hier dingen die ik nooit voor mogelijk had gehouden zoals o.a. spreken op een symposium voor longverpleegkundigen, maar de belangrijkste overwinning voor mij is het vertrouwen te krijgen van de psychologe hier en EMDR sessies met haar aan te gaan. Onverwerkte trauma’s krijgen op deze manier een andere en zachtere herinnering. Ik durf mij open te stellen en merk dan hoe stress en verdriet ook van invloed zijn op mijn astma. Het dicht knijpen van mijn keel, de hoge ademhaling, alles verdwijnt na deze sessies. Ik ontspan na 6 weken, de astma en veel aspecten daarvan verdwijnen niet maar de ‘treatable traits’, alles wat wel ermee samenhangt maar waar behandeling voor is zijn voor mij zeker aan de orde. Ik voel me bevrijd en rustiger. En heb nog 2 weken te gaan.
Uit die laatste 2 weken probeer ik alles te halen wat erin zit. De gesprekken met de maatschappelijk werkster hier brengen mij veel verheldering. Zij zet samen met mij een plan van aanpak op hoe thuis alles te gaan doen, dat klaart mijn hoofd.
Er zijn hier fittere mensen die vlotter lopen, daartoe behoor ik niet. Maar ik heb als doel het dennenbos hier in te lopen en ik red dat nu. Ook wandel ik vanaf de Schatzalp berg naar beneden, door de sneeuw, het is er prachtig en sereen, wat ben ik blij dat ik dit nu kan.
Vertrek uit Davos en weer thuis
Ik vertrek uiteindelijk met een schat aan informatie in mijn hoofd, in mijn lijf en met een gevoel van liefde voor deze kliniek. Met dank aan de psychologe die zo’n belangrijke rol heeft gespeeld in mijn mentale en fysieke herstel en wie ik voor eeuwig dankbaar zal zijn, haar kundigheid en persoonlijkheid hebben mij diep geraakt. Met de map vol adviezen, verwijzingen, het Astma Actie plan…kort: ‘de AAP’, de leidraad die op mijn koelkast komt. En waar ik veel aan zal hebben thuis. Mijn dank is immens groot aan alle verpleegkundigen, die door zich open en kwetsbaar op te stellen een groot vertrouwen winnen van de patiënten, dat is een gave op zich. Groot respect ook voor de artsen die deze kliniek draaiende houden en een kort lijntje hebben met de verpleging maar ook in de wandelgangen bijzonder vriendelijk en geïnteresseerd zijn in jou als persoon, wier kennis gecentreerd en ook werelds is. Dank aan de activiteiten begeleidster, aan de psychologen, aan de fysiotherapeuten, maatschappelijk werksters, aan de longfunctie analiste, de psychomotorisch therapeute en óók aan mijn mede patiënten die net als ik, de moed hadden om hier naar toe te komen en waarvan de grote meerderheid er gezonder weg zal gaan. Ook al bereik ik niet alle doelen, het is een beduidend begin, een keerpunt in mijn leven. En ik ben ook mijzelf dankbaar dat ik deze stap heb genomen.
Isolde Breijer
Maak kennis met ons team
Ons team staat voor u klaar. Maak kennis met ons en bekijk de teampagina.